گروه اقتصاد کلان: با روی کار آمد ن د وباره ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا این سووال مطرح شد ه است که آیا قرار است سناریوهای د وره قبلی ترامپ بار د یگر تکرار شود ؟ برآیند بیشتر نظرات کارشناسان این است که اگر حتی ترامپ بخواهد به سمت فشار حد اکثری برود و تحریم های شد ید ی علیه ایران اعمال کند ، سطح تاب آوری اقتصاد ایران نسبت به د وره گذشته تحریم های او بالاتر رفته و تحریم های آمریکا نسبت به ایران به مرحله اشباع رسید ه است. از این رو به نظر نمی رسد که تاثیر د ور جد ید احتمالی تحریم های اقتصاد ی به مانند گذشته بر اقتصاد ایران اثرگذار باشد . از واکنش اخیر بازارها نیز می توان تا حد ود ی متوجه شد که ترس اقتصاد از روی کار آمد ن ترامپ ریخته و اقتصاد خود را برای سناریوهای مختلف آماد ه کرد ه است. به گزارش «تجارت»، د وران ریاست جمهوری د ونالد ترامپ از سال های 2016 تا 2020 تاثیرات گسترد ه و قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران بر جا گذاشت. تحریم‌های گسترد ه ترامپ علیه ایران، به‌ویژه د ر حوزه‌های مالی و نفتی، بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران فشارهای سنگینی وارد آورد . این فشارها د ر ابتد ا منجر به کاهش شد ید د رآمد های ارزی و تشد ید مشکلات اقتصاد ی شد ، اما د ر سال‌های بعد ، د ولت و بخش‌های مختلف اقتصاد ی ایران راهبرد هایی برای کاهش اثرات منفی این تحریم‌ها به کار گرفتند . به نظر می‌رسد پیروزی ترامپ د ر این د وره از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همچنان بر اقتصاد ایران اثرگذار باشد ، با‌این‌حال، شد ت اثرگذاری پیروزی این د وره ترامپ، به اند ازه د وره قبل نخواهد بود . گفتنی ست د ر د وران ریاست جمهوری ترامپ، ایران با تحریم‌های گسترد های مواجه شد که به‌طور مستقیم بر اقتصاد کشور اثر گذاشتند . یکی از عوامل کلید ی د ر تعیین وضعیت رشد اقتصاد ی ایران، میزان صاد رات نفتی بود . از آنجا که نفت به عنوان منبع اصلی د رآمد های ارزی د ولت ایران محسوب می‌شود ، تحریم‌های نفتی ترامپ آسیب شد ید ی به اقتصاد کشور وارد کرد . با تحریم‌ها و کاهش د سترسی ایران به بازارهای بین‌المللی نفت، د ولت با کاهش شد ید د رآمد های نفتی مواجه شد که اثرات منفی آن به سرعت بر بخش‌های د یگر اقتصاد نمایان شد . ایران تلاش کرد با حفظ بازارهای خود د ر کشورهای شرق آسیا، ازجمله چین، صاد رات نفتی را تا حد امکان حفظ کند . چین به عنوان بزرگ‌ترین خرید ار نفت ایران، نقش مهمی د ر کاهش اثرات منفی تحریم‌های نفتی ایفا کرد . از آنجا که ایالات متحد ه برای محد ود کرد ن خرید نفت ایران توسط چین نیز فشارهای زیاد ی وارد کرد ، تحریم‌ها به روش‌های مختلفی مانند تجارت به‌صورت تهاتری استفاد ه از ارزهای محلی به جای د لار د ور زد ه شد تا مباد لات تجاری با چین و سایر کشورها همچنان حفظ شود . یکی از مهم‌ترین آثار سیاست‌های تحریمی ترامپ بر اقتصاد ایران د ر د وره قبل، نوسانات شد ید نرخ ارز و افزایش قابل توجه انتظارات تورمی بود . افزایش نرخ ارز، تاثیرات منفی گسترد های بر اقتصاد ایران و سطح زند گی مرد م د اشت، زیرا بسیاری از کالاهای وارد اتی به قیمت ارز وابسته هستند و با افزایش نرخ ارز، هزینه‌های زند گی مرد م به‌شد ت بالا رفت. د ر ابتد ا، افزایش نرخ ارز و نوسانات بازار ارز باعث شد که مرد م برای حفظ ارزش پول خود به سمت خرید د ارایی‌های مطمئن‌تر، از جمله طلا و ارز خارجی، روی بیاورند که این امر به افزایش انتظارات تورمی منجر شد . به‌عبارتی، انتظار می‌رفت تورم د ر آیند ه نیز اد امه د اشته باشد و بسیاری از مرد م و فعالان اقتصاد ی به‌د لیل عد م اطمینان از ثبات اقتصاد ی، اقد ام به ذخیره‌سازی ارز و طلا کرد ند . د ولت و بانک مرکزی ایران تلاش کرد ند با اعمال سیاست‌های پولی و ارزی، نوسانات نرخ ارز را کنترل کنند . سیاست‌هایی مانند مد اخله د ر بازار ارز، کنترل عرضه و تقاضای ارز و همچنین تعیین نرخ‌های مختلف برای وارد ات کالاهای اساسی و کالاهای غیراساسی، ازجمله اقد امات اصلی د ر این راستا بود ند . اگرچه این سیاست‌ها د ر کوتاه‌مد ت تا حد ی توانستند نوسانات ارز را کنترل کنند ، اما د ر بلند مد ت نیاز به اقد امات پاید ارتر و اصلاحات ساختاری وجود د ارد . کاهش د رآمد های نفتی ناشی از تحریم‌ها، کسری بود جه د ولت ایران را به‌طور قابل توجهی افزایش د اد .
ارزیابی کارشناسی
د ر این خصوص یک کارشناس اقتصاد ی معتقد است: آمریکا تا کنون هرگونه تحریمی را که می‌توانست، بر علیه ایران به کار گرفته است. بهنام محسنی، کارشناس اقتصاد ی با اشاره به انتخاب ترامپ د ر مسند رئیس جمهوری آمریکا گفت: آمریکا تا کنون هرگونه تحریمی که می‌توانست بر علیه ایران به کار ببرد ، به کار گرفته و د یگر تحریمی نماند ه که علیه ایران استفاد ه نکرد ه باشد . این کارشناس اقتصاد ی بیان کرد : بازار سرمایه به نوعی محل مباد له انتظارات است و انتظارات متفاوت د ر بازار سرمایه موجب می‌شود استراتژی‌های مختلف خرید و فروش شکل بگیرد ؛ بنابراین نمی‌توان گفت که انتخابات آمریکا تأثیر منفی بر بازار سرمایه ایران خواهد د اشت. وی تصریح کرد : به طور کلی شکل سرمایه گذاری د ر ایران بستگی به این د ارد که عموم سرمایه گذاران چه ریسکی را برای سرمایه گذاری خود حاضرند بپذیرند و چه انتظاری نیز برای آیند ه د ارند ؛ بنابراین نمی‌توان برای کل سرمایه گذاران و برای کلیه شرکت‌ها و ابزارهای بورسی نسخه مشترک تهیه کرد . محسنی د ر پایان با بیان اینکه تنوع سرمایه‌گذاری د ر کشور افزایش یافته است به طوری که نوع و جنس سرمایه گذاری‌ها با هم متفاوت است، تاکید کرد : با توجه به اینکه بازار سرمایه برآیند انتظارات آتی است که سرمایه گذاران از روند ها د ارند ، هر سرمایه گذاری با توجه به شرایط و ریسک‌ها د ر سهام و یا د یگر ابزارها مانند آپشن‌ها اقد ام به سرمایه گذاری می‌کند ، بنابراین د ر این تنوع سرمایه گذاری انتخاب ترامپ به عنوان ریاست جمهوری آمریکا تأثیری بر بازار سرمایه ایران نخواهد د اشت.
